Količine hranljivih materija u biljnoj masi zavisi od faze razvića biljaka višegodišnjih vlatastih trava i leptirnjača, naime momenat najvećih prinosa hranljivih jedinica po hektaru (svarljivih proteina), ne podudara se sa momentom u kome se ostvaruju
najveći prinosi suve materije. Optimalno vreme skidanja prvog otkosa je u fazi kada najdominantnija vrsta trava počne da klasa. Kada su u pitanju smeše u kojima preovlađuju leptirnjače, onda se prvi otkos skida kada ove vrste počnu da obrazuju pupoljke. Tako se obezbeđuje dobijanje najvećih količina suve materije po jedinici površine, koja po kvalitetu u lišća pojedinih biljnih vrsta. Kod niskih vrsta višegodišnjih vlatastih trava, kod kojih je većina lišćaraspoređena bliže površini zemljišta, najveća masa se nalazi u prizemnom sloju travnog pokrivača na visini od 7 do 10 cm. Kod visokih biljaka količina lišća u prizemnom sloju jemanja, ali se ipak znatan deo lišća ovih vrsta obrazuje na visini od 10 cm od površine zemlje.
Osim smanjivanja prinosa, visoko iskorišćavanje prouzrokuje i znatan gubitak hranljivih materija, naročito belančevine, jer prizemno lišće koje je najbogatije belančevinama ostane u neiskorišćenom sloju, pa tako u sloju od 10cm iznad zemlje može ostati do 50%belančevina, pogotovu kada se radi o travnjaku sa niskim vrstama trava.
Međutim, nije dobro ni suviše nisko iskorišćavanje travnjaka kosidbom ili ispašom, u tom slučaju se slabi sposobnost ponovog rasta(regeneracije) biljaka. Štetne posledice nastaju zbog odstranjivanja prizemnih delova biljaka koji sadrže znatne količine rezervih hranljivih materija, usled čega nastupa iscrpljivanje biljaka. Takođe, potpunim odstranjivanjem lišća onemogućuju se procesi fotosinteze, tako da je ishrana novih izdanaka upućena samo narezervne materije nagomilane u korenovima biljaka.
Posledica navedenih pojava je slabije izbijanje novih izdanaka i njihov sporiji porast, usled čega opada i prinos.
Ljubodrag Pantelić, dipl.inž.
