– Vrsta slepog miša mali potkovičarRhinolophus hipposideros nova je za faunu Vojvodine. Jedinke ove vrste registrovali su dr Milan Paunović, kustos-savetnik zbirki sisara Prirodnjačkog muzeja u Beogradu i Milivoj Vučanović, čuvar prirode JP „2. oktobar“ iz Vršca koje je staralac Predela izuzetnih odlika „Vršačke planine“ – obajvio je Prirodnjački muzej u Beogradu.
Krajem marta 2022, tokom redovnog pregleda poznatog pećinskog skloništa na periferiji Vršca, po prvi put su zabeležena dva odrasla mužjaka ove vrste, a ujedno je to i prvi nalaz u Vojvodini. U fauni Vojvodine sada je poznato 25 vrsta slepih miševa od 31 ukupno zabeležene u Srbiji.
– Mali potkovičar do sada nije nalažen u celoj Vojvodini i peripanonskim delovima središnje Srbije, a prisutan je u pobrđu i planinskim krajevima južno od Save i Dunava. Pojedinačne jedinke ove vrste zimuju u podzemnim skloništima, pre svega u pećinama i jamama, a tokom leta svoje male porodiljske kolonije, koje sadrže 15 do 30 ženki sa mladuncima, formiraju u napuštenim kolibama, zgradama i toplijim potkapinama. Najveće zimovalište u Srbiji je Rajkova pećina kod Majdanpeka gde je beleženo prosečno preko 300 jedinki – navode u Prirodnjačkom muzeju.
Prvi nalaz ove vrste, kao i nedavni nalazi sredozemnog potkovičara Rhinolophus euryale u okolini Vršca, posledica je pre svega blizine obronaka južnih Karpata u susednoj Rumuniji i severoistočnoj Srbiji gde pripadnici ovih vrsta žive, ali i postojanja jedinog pogodnog skloništa pećinskog tipa koje se u celoj Vojvodini nalazi samo na Vršačkim planinama.
Monitoring slepih miševa u Srbiji Prirodnjački muzej vrši u okviru projekta „Ekološka mreža Srbije“ čiji je nosilac Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu.
Mali potkovičar je najmanja evropska vrsta potkovičara. Naziv potkovičar potiče od kožnih nabora oblika konjske potkovice koji se nalaze oko nosnih otvora. Krzno je sivkasto do žućkastosmeđe boje sa leđne strane, a svetlije sa trbušne. Mladunci su mat sivi. Krila su široka, kratka i zaobljena, a za vreme hibernacije celo telo zatvore, pokrivajući ga letnom membranom. Jedinke u koloniji nikada nisu u bliskom telesnom kontaktu.
Kao tipična rezidentna vrsta obično ne migrira na daljine veće od 50 km. Redovna premeštanja između letnjih i zimskih skloništa su obično u opsegu od 10 do 30 km.
– Glavni faktori ugrožavanja ove vrste su uznemiravanje i gubitak skloništa ‒ tavana i podzemnih skloništa, fragmentacija i izolacija staništa i upotreba pesticida. Neophodne mere očuvanja u Srbiji su zaštita značajnih skloništa, upravljanje i kontrola poseta pećinama u kojima se nalaze kolonije, primena propisa, monitoring populacija, staništa i istraživačke aktivnosti. U Srbiji ima status niskog rizika ugroženosti, ali je zbog svoje osetljivosti svrstana u strogo zaštićene divlje vrste – napominju u Prirodnjačkom muzeju.
Foto: Prirodnjački muzej u Beogradu
