U narodu postoji verovanje da orah ne treba orezivati. Međutim, danas se u savremenim zasadima rezidba smatra jednom od najvažnijih zahvata za dobijanje redovnog i dobrog prinosa.
S obzirom na široku srž, koja kod voćaka ukazuje na osetljivost na mrazeve i obilno lučenje sokova, orah treba rezati uvek posle prestanks opasnosti od prolećnih mrazeva (zelena rezidba). Prerano izvedeni zahvati mogu dovesti do potpunog gubitka roda na mladim stablima usled izmrzavanja, i tako u dužem periodu uticati na pravilan proces formiranja krune.
Zelena rezidba podrazumeva samo zahvate na mladarima – pokrenutim pupoljcima, i izvodi se u različitim periodima tokom vegetacije, dajući različite efekte. Najveći broj zahvata ima za cilj smanjenje vegetativne snage rasta i podsticanje rodnosti. Zato su oni značajni kod mladih stabala kod kojih je bujnost vrlo izražena. U ovakvim slučajevima zimska rezidba je dopunska i služi samo za najnužnije intervencije.
Rodna stabla oraha se takođe režu posle prestanka opasnosti od prolećnih mrazeva, ali znatno manjim intenzitetom. Cilj zahvata je da se umanji prebacivanje roda na vrh i po periferiji krune. Ispitivanja efekata izvođenja višegodišnje zimske rezidbe u postupku tzv. vršnog plafoniranja (odstrarnjivanja vršnog dela prošlogodišnjeg letorasta na 1,3 do 1,5 metara od mesta njegovog razgranjavanja) na stablima oraha u gustim zasadima starim 4–12 godina dovela su do pojave guste krune koja je obilovala novoformiranim prirastima. Zasena i slabiji prodor svetlosti u unutrašnjost kod ovakvih kruna doveli su do manjeg roda u odnosu na neorezana stabla. Dobijeni kvalitetniji rod nije mogao da „pokrije“ višegodišnje troškove rezidbe.
U špalirnim sistemima piramidalne krune (slobodne ili kontrolisane) sa gustinom sadnje 6–8 h 3,5–6 metara sprovode se brojni pomotehnički zahvati. To su povijanje i pinciranje grana, rovašenje, prstenovanje i poluprstenovanje, uklanjanje primarnih pupoljaka sa vratom, prekraćivanje grana za jednu trećinu do jednu četvrtinu i uklanjanje suvišnih mladara do osnove. Cilj je dobijanje prinosa koji se kreću u rasponu 4–6 tona po hektaru i početnog roda koji se može očekivati već u trećoj godini života zasada.
Mr Dejan Marinković
Dobro jutro broj 540 – April 2017.
